Pages

2011-04-15

Скажыце даляру “бывай”

Саміт БРІК, які праводзіўся 14 красавіка ў горадзе Санья (Кітайская Народная Рэспубліка), сабраў разам лідэраў Бразыліі, Расеі, Індыі, Кітая і Паўднёвай Афрыкі. Ключ да разуменьня саміту можа быць знойдзены ў сумеснай заяве, якая спасылаецца на “неадпаведнасьці і недахопы існуючай міжнароднай валютнай і фінансавай сыстэмы...”. Без сумневу, што гэта заява аб ліквідацыі даляра ЗША ў якасьці сусьветнай рэзэрвовай валюты. Таму краіны БРІК патрабуюць “рэформы і паляпшэньня міжнароднай валютнай сыстэмы, з сыстэмай міжнароднай рэзэрвовай валюты на шырокай аснове, якая забясьпечаць стабільнасьць і ўпэўненасьць”.

Аказваецца, што пасьля далучэньня да альянсу БРІК Паўднёвай Афрыкі, у якасьці сродку для забесьпячэньня новай рэзэрвовай валюты разглядаецца золата. Кітай і Паўднёвая Афрыка зьяўляюцца дзьвюма вядучымі краінамі вытворцамі золата. Расея – шосты вядучы вытворца золата, а Бразылія – 15-ы. Але гэта ня простая гульня, каб перамагчы, таму што пазыцыя даляра амаль непераможная. Акрамя таго, Злучаныя Штаты, Канада і Аўстралія маюць устойлівую вытворчасьць золата. Але тут, на саміце БРІК, кідаецца сур'ёзны выклік. Бо калі даляр зьбіраюцца скінуць, гэтаму павінен быць пакладзены сьціплы пачатак. І хто ведае, якія краіны далучацца да саміту БРІК у наступным годзе?

Злучаныя Штаты выглядаюць як упарадкаванае і стабільнае грамадзтва. Як хто-небудзь можна сур'ёзна спадзявацца кінуць выклік эканамічнай моцы Амэрыкі? Аднак ёсьць падставы асьцерагацца, што сіла Амэрыкі даўно спачывае на ілжывым фундамэнце. Млявасьць, інтэлектуальная лянота, атлусьценьне і культурная дэградацыя выклікаюць сур'ёзную заклапочанасьць. Пры рэжыме памылковых чаканьняў і штучных стымулятараў Злучаныя Штаты былі фінансава аслаблены і дрэнна падрыхтаваныя да далейшых непрыемнасьцяў. Тым ня менш, праблемы могуць быць ужо на гарызонце.

У 1998 годзе міністар замежных спраў Расеі Яўгеній Прымакоў, стратэг і майстар шпіянажу, задумаў эканамічны альянс паміж Расеяй, Індыяй і Кітаем. Мэтай гэтага хаўрусу было супрацьдзеяньне міжнароднаму ўплыву Злучаных Штатаў. У наступныя гады да хаўрусу дадалася Бразылія; тым ня менш, антыамэрыканская мэта гэтай задумы мусіць быць падкрэсьлена. У цяперашні час павінна стаць відавочным тое, што Расея і Кітай маюць намер пачаць атаку супраць амэрыканскага даляра.

Ці разумеем мы, аднак, што такі напад магчымы? І ці падлічылі мы палітычныя наступствы? У той час, калі пішуцца гэтыя словы, невялікая меншасьць унутры Злучаных Штатаў спрабуе распаліць рэвалюцыю. Калі эканоміка працягне функцыянаваць, гэтыя людзі ня маюць шанцаў на посьпех. Але калі амэрыканская эканоміка абрушыцца, правыя і левыя экстрэмісты атрымаюць мільёны пасьлядоўнікаў. Найбольшы патэнцыял для шкоды прыйдзе знутры краіны праз унутраны канфлікт. Палітычныя рэвалюцыі час ад часу адбываюцца ва ўсіх дзяржавах, і іх варта баяцца.

У стратэга і гісторыка Віктара Суворава нядаўна запыталі ў інтэрвію, ці бачыць ён прыкметы рэвалюцыі ў сёньняшняй Расеі. Яго адказ быў тыпова мудрым. “Некаторыя людзі рыхтуюць рэвалюцыі, – сказаў ён, – многія іх ажыцьцяўляюць, але вынікамі заўсёды карыстаюцца мярзотнікі! Ва ўсіх мінулых рэвалюцыях па ўсім сьвеце тыя, хто далучаецца са шчырымі памкненьнямі, звычайна гінуць”. Затым Сувораў працытаваў знакамітае выказваньне: “Рэвалюцыя пажырае сваіх дзяцей”. Тое ж самае стане рэальнасьцю, калі рэвалюцыя адбудзецца ў Злучаных Штатах.

Канешне, гэта праўда, што людзі злуюцца на сёньняшнюю палітыку. Аднак, якімі б дрэннымі не былі справы, яны могуць стаць значна горшымі, калі пачнецца рэвалюцыя. Дзеяньні, народжаныя гневам, спараджаюць супрацьдзеяньні, народжаныя гневам – і заганнае кола гвалту круціцца несупынна. У бягучых стратэгічных варунках вынікае наступнае меркаваньне. Эканамічны крах, за якім наступіць палітычны пераварот у Злучаных Штатах, прывядзе да спантаннага раззбраеньня краіны. Ядзернае стрымліваньне можа перастаць функцыянаваць, што верагодна выкліча сьмяротныя наступствы для сотняў мільёнаў людзей.

Патэнцыял для рэвалюцыі ў Злучаных Штатах даўно зьяўляўся тэмай абмеркаваньня стратэгаў у Маскве і Пэкіне. Насамрэч, крах амэрыканскай эканомікі, які прывядзе да рэвалюцыі, абмяркоўваўся лідэрамі савецкага блёку яшчэ ў 1967 годзе, і савецкая стратэгія ўяўляла гэтую магчымасьць як ключ да перамогі над Злучанымі Штатамі. Што яшчэ больш трывожна: існуе ўзрастаючая колькасьць сьведчаньняў таго, што Злучаныя Штаты, з усімі іх уласнымі праблемамі, былі саштурхнутыя глыбей у крызыс схаванай рукой Масквы. Чытачы павінны зьвярнуцца да дакладу Кевіна Фрымана на тэму “Эканамічная вайна: пагрозы і дзеяньні ў адказ” (чэрвень 2009 г.). Фрыман абмалёўвае трохфазны напад на эканоміку ЗША, які, як ён падазрае, ужо адбываецца. Першая фаза ўключае ў сябе “спэкуляцыйны разгон цэнаў на нафту”, які стварае прыкладна 2 трыльёны даляраў дадатковага багацьця для нафтаздабываючых краін. Потым надыходзіць “сэрыя “нападаў мядзьведзяў” на фінансавыя кампаніі ЗША”. Трэцяя фаза – гэта “прамая атака на міністэрства фінансаў ЗША і амэрыканскі даляр”. Фрыман растлумачыў, што “скаардынаваная спроба абваліць даляр з дапамогай скіду казначэйскіх аблігацый мае сур'ёзныя наступствы, ў тым ліку магчымасьць зьніжэньня дзяржаўнага доўгу ЗША, што выкліча хуткі рост адсоткавых ставак і крах амэрыканскай эканомікі. Карацей кажучы, адбудзецца “напад мядзьведзяў” на фінансавую сыстэму ЗША ...”.

Гэта ня дзікая спэкуляцыя. Кітайскі рэжым – гэта камуністычная дыктатура, а Расейскай Фэдэрацыяй кіруе КГБ (сумесна са структурамі былой камуністычнай партыі). Ці можам мы ўявіць, што яны не скарыстаюцца сытуацыяй? Калі Фэдэральная рэзэрвовая сыстэма маштабна павялічыла грашовую масу на мяркуемыя 12,8 трыльёнаў даляраў эканамічнага стымуляваньня, уразьлівасьць сыстэмы стала беспрэцэдэнтнай. Аб'яднайце гэта зь вялікімі штогадовымі дэфіцытамі фэдэральнага бюджэту, і вы атрымаеце выдатны рэцэпт катастрофы. “На падставе мяркуемага характару першай і другой фазаў, – адзначыў Фрыман, – трэцяя фаза атакі, хутчэй за ўсё, будзе ўключаць скід казначэйскіх аблігацый ЗША і абясцэньваньне даляра, што пазбавіць яго статусу рэзэрвовай валюты. Гэта відавочна прадказальна ў якасьці рызыкі ...”.

Пасьлядоўнасьць краху лёгка прасачыць. Калі вы арганізуеце масавае пазбаўленьне ад казначэйскіх аблігацый ЗША, якім чынам даляр зможа застацца сусьветнай рэзэрвовай валютай? Як у гэтым выпадку Злучаныя Штаты будуць фінансаваць свой бюджэтны дэфіцыт? Адсоткавыя стаўкі будуць узьлятаць, што выкліча прадказальныя наступствы. “Прыціснуты да краю, – напісаў Фрыман, – амэрыканскі даляр пойдзе па шляху нямецкай валюты ... пасьля паразы ў Першай сусьветнай вайне”. Небясьпека павінна быць цалкам відавочнай, і Фрыман вымаўляе гэта так, што нават просты чалавек зможа зразумець: “Амэрыканская ваенная моц трымаецца на эканамічным дабрабыце і інавацыі. Гэтыя факты добра разумеюць нашы ворагі, падахвочваючы сваю прагу зьмяніць балянс сілаў”.

Саміт БРІК сьведчыць аб жаданьні Расеі і Кітая падарваць даляр. Наколькі ненармальнай не палічылі б такую схему вы, яны, тым не менш, яе выкарыстоўваюць. Вы можаце сказаць, што гэта ня мае ніякага сэнсу, але вы не “былы” афіцэр КГБ або функцыянэр Камуністычнай партыі Кітая. Ці вы сапраўды ўяўляеце, што супрацоўнікі КГБ і камуністы – такія ж буржуа як і вы? Не, яны не такія. Яны – прызнаныя ворагі буржуазіі.

Вы можаце рацыяналізаваць гэта так, як вам падабаецца. Вы можаце казаць сабе, што камунізм памёр, што Расея і Кітай спрабуюць пабудаваць спажывецкія грамадзтвы, падобныя да нашага. Сёньня БРІК можа гучаць як недарэчнасьць, але заўтра вы можаце знайсьці вашу мясцовую прадуктовую краму пустой, а бэнзін недасягальным, таму што даляр больш нічога ня варты. Але тады будзе занадта позна.

15 красавіка 2011

Copyright © 2011 J.R. Nyquist
Say "Goodbye" to the Dollar

No comments: