Адказ Міхалу Банкоўскаму.
У адказ на крытыку Міхала Банкоўскага я прапаную наступнае прабачэньне. Так, я вінаваты ў тым, што называў Савецкі Саюз Расеяй, а Расею – Саветамі. Аж да 1991 года агульнапрынятае ўжываньне дазваляла так рабіць. Цяпер, вядома, гэта не зусім карэктна, і, калі б я быў вымушаны выкарыстоўваць толькі бездакорную і навуковую мову, я б не выкарыстаў ніякай мовы ўвогуле, бо дакладнай і навуковай мовы для гэтай тэму не існуе. Палітычныя тэмы заўсёды зьвязаныя з выкарыстаньнем агульных паняцьцяў і скарочаных выразаў, такіх як “дэмакратыя” ці “свабода”. Лічыцца, што мы ведаем, што маецца на ўвазе пад гэтымі словамі. Але агульнапрынятыя меркаваньні часта памылковыя. Давайце запытаемся. А што такое дэмакратыя? Што такое свабода? Дакладнага адказу няма, людзі наконт гэтага спрачаюцца. Можна таксама задацца пытаньнем: што такое таталітарызм? І што такое ў гэтым выпадку Расея, і як мы звычайна вызначаем краіну, уладу, урад? Ці павінны мы называць урад Расеі “Крамлём”? Але Крэмль – гэта толькі крэпасьць. Хіба мы можам разам з Уладзімірам Букоўскім сказаць, што Расея кіруецца уладай КГБ? Але як наконт расейскай арміі, Генэральнага штабу, ГРУ, МУС, чырвонай мафіі і тых усюдыісных таемных структур, якія на сёньняшні дзень утвараюць “падпольле” Камуністычнай партыі Савецкага Саюза? Тут мы знаходзім цэлы аркестар, але Букоўскі фіксуе сваю ўвагу толькі на першай скрыпцы. Перабежчык з КГБ Анатоль Галіцын распавёў нам 25 гадоў таму, якую музыку гэты аркестар зьбіраўся граць. Ён сказаў нам, хто павінен быць дырыжорам. Ён сказаў нам, што праграма дырыжора будзе камуністычнай.
